« Powrót do listy modeli
Ostatnio edytowane: 10.01.2021
W latach 50. i następnych rozpoczyna się rozbudowa i modernizacja zakładów T-9 w Radomiu. Powstaje narzędziownia projektująca i wykonująca formy do przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz przyfabryczne biuro konstrukcyjne, które opracowuje nowe, polskie konstrukcje i technologie.
W roku 1961 powstaje nowy model aparatu, który zdecydowanie różni się od dotychczasowych wzorów: wyraźnie widać wpływ technologii oraz tendencje światowe. Jest to jednocześnie jeden z najciekawszych okresów w polskim wzornictwie, charakteryzujący się tzw. stylem form organicznych. Przy pracach nad modelem CB-62, do współpracy z inżynierami radomskiej fabryki zaproszono plastyków z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W roku 1964 seria CB 62 otrzymuje znak jakości i stanowi podstawę oferty produkcyjnej radomskiej fabryki.
Kolory:
szary, jasnobeżowy, czarny, czerwony, zielony, błękitny. Powszechnie występowały tylko trzy pierwsze wersje kolorystyczne. Rzadziej czerwone, zielone i błękitne. Ciekawostką jest fakt, że “dekielki” od słuchawki miały na ogół inny kolor niż reszta obudowy – były przeważnie czarne. Kolory nieco różniły się odcieniami na przestrzeni lat – np. drugi z wymienionych zmieniał się od kości słoniowej po beż. Obudowy bakelitowe były natomiast czarne oraz wyjątkowo nieliczne bordowe i ciemnozielone.
Do połowy lat 70. model 62 był stale ulepszany, stąd występują różne wersje:
CB-621/631
Pierwsze lata produkcji aparatów serii 62. Elementy takie jak tarcza numerowa TN-63, transformator, kondensator – chociaż unowocześnione – mocno przypominały te z aparatu CB-49. Podobna była również budowa wewnętrzna – przestrzenny montaż elementów (bez płytki drukowanej). Góra obudowy i słuchawka wykonane z bakelitu (621) lub polistyrenu (631). W produkcji do ok. 1969 r.
CB-62 wymaga tu osobnego omówienia. Była to pierwsza, próbna seria z 1962 r., wykonana z bakelitu w różnych kolorach. Zewnętrznie nie różni się w zasadzie od CB-621, jednak wkładki słuchawkowe i mikrofonowe nadal pochodzą z CB-49, tarcza jest hybrydą – mechanizm już z Mery-Błonie (gdzie wkrótce uruchomiono produkcję TN-63), podczas gdy obudowa i cyferblat z RWT. Ostatnie zdjęcie w galerii ukazuje ten aparat. Schemat znaleziony w środku z kolei podaje model CB-60. Może to oznaczać, że prace projektowe rozpoczęto już w 1960 r.
CB-641/642
Po dwóch latach wprowadzono szereg zmian:
1. Podstawa jest jedną całością a kostka przyłączeniowa nie jest już dostępna z zewnątrz. Chociaż spód wygląda na pozór tak samo, można zauważyć brak osłony przyłączy (klapki), która często się gubiła.
2. Elementy wewnątrz aparatu (oprócz dzwonka) montowane na płytce drukowanej: (zdjęcie), nota prasowa: Słowo Ludu, czerwiec 1964.
3. Nowe “widełki”, wykonane w większości z metalu (poprzednie – bakelitowe)
Reszta elementów pozostała bez zmian, niemal identyczny jest również schemat elektryczny (zmiany są tylko na diagramie połączeń). Co ciekawe, pierwotna wersja pozostała nadal w produkcji. Góra obudowy i mikrotelefon wykonane z bakelitu (641) lub polistyrenu (642).
CB-662
Ostatnia wersja, produkowana 1966 – 1977 r. (oszacowanie). Kolejne innowacje obejmowały:
1. Kształt obudowy z tyłu – pod widełkami jest zagłębienie, dzięki któremu telefon można łatwo przenosić chwytając od góry. Patrząc jednak z przodu, nie widać żadnej różnicy. Nota prasowa – Życie Radomskie 1.8.1965
2. Spód obudowy z polistyrenu (dotąd zawsze bakelitowy) o innym kształcie otworów przenoszących dźwięk dzwonka (nie są już okrągłe)
3. Zmiany elektryczne to przede wszystkim zastosowanie płytki drukowanej na całej powierzchni podstawy – jest na niej również zamocowany dzwonek (nowego typu). Nowe są również pozostałe elementy: zminiaturyzowany transformator, potrójny, cylindryczny kondensator Miflex oraz przełącznik obwodów.
4. W niektórych późnych CB-662 widać nowszą tarczę TN-74.
W nazwie handlowej pojawiała się litera oznaczająca typ tarczy znajdującej się w telefonie: CB-662/A, /E, /S lub /O (brak tarczy – zaślepka WT-62). Różnice wynikały z dostosowania do różnych modeli central automatycznych, w wiekszości przypadków nie ma to jednak praktycznego znaczenia. Więcej o tarczy TN-63 w dziale części telefoniczne. Można przyjąć że wersja “A” (pod centrale Strowger) była najpowszechniejsza.
Tył aparatu. Z lewej CB-631, z prawej CB-662.
Dół aparatu. Z lewej CB-631 (u góry widoczna osłona łączówki). Z prawej CB-662.
CB-664
Równocześnie z CB-662 powstał CB-664. Technicznie identyczny, jednak w całkiem nowej obudowie, którą stosowano później w popularnym modelu CB-740. Design trudno uznać za oryginalny (w odróżnieniu od serii 62) – wzór niemal dokładnie skopiowano z nowoczesnego wówczas belgijskiego SEL BTMC Assistent. Podobnie z resztą zrobiły inne firmy – m.in. zachodnioniemiecki Siemens W611 (FeTAp) czy holenderski T65 były zewnętrznie niemal identyczne, chociaż z całkiem inną elektroniką.
Poniższa grafika pokazuje wymienione telefony i ich podobieństwo. Zwracają uwagę rezonatory słuchawki w modelu W611 – polskie są do złudzenia podobne.
Co ciekawe CB-664 produkowany był niemal równocześnie z CB-662 czyli prawdopodobnie w latach 1966 – 1977. Rok przed zakończeniem produkcji wszedł do sprzedaży CB-740, więc przez pewien czas oferowano jednocześnie te trzy generacje.
Model 664 występował również pod nazwą Jaskier-70 – głównie na eksport do ZSRR. Z początku wyglądał identycznie jak CB-664, eksport kontynuowano jednak aż do wczesnych lat 80. – w jaskrawych kolorach i już z nową słuchawką jak w CB-740, ale starą tarczą TN-63. Nie wiadomo dlaczego nadal ją stosowano, być może były jakieś restrykcje w umowie licencyjnej.
Model CB-663 różnił się tylko bakelitową obudową (zamiast polistyrenowej). Na zdjęciu wersja eksportowa na ZSRR.
Tymczasem w 1969 r. na bazie obudowy CB-664 powstał prototyp aparatu klawiszowego Cyklamen 02.
Pliki:
Folder reklamowy modelu CB-662 – Elektrim RWT – 1976 (Podziękowania dla Muzeum Telefonów – Łódź)
Schemat aparatu CB-60 (prototyp serii CB-62)
Schemat aparatu CB-621/631
Schemat aparatu CB-662
