« Powrót do listy modeli
Ostatnio edytowane: 07.04.2020
Historia tych telefonów zaczęła się jeszcze na długo przed wojną.
Oryginalny pierwowzór to “kultowy” Ericsson DBH1001 (“1931”)
W roku 1931 Ericsson podjął decyzję o zaprojektowaniu i wprowadzeniu na światowy rynek nowego modelu aparatu telefonicznego. Stronę techniczną opracował inżynier Christian Bjerknes, a design – norweski artysta Jean Heiberg, który po studiach w Monachium i Paryżu wrócił do Norwegii i rozpoczął pracę w Narodowej Akademii Sztuki w Oslo. Tak wyglądał początek jednego z najbardziej znanych modeli aparatu telefonicznego, używanego na świecie wiele lat i produkowanego na licencji Ericssona w licznych krajach – także w Polsce. Telefon był w produkcji do 1962 r. (w Polsce jedynie do wczesnych lat 50., zastąpiony rodzimym modelem CB-49).
Więcej na wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/Ericsson_DBH_1001_telephone
Polska przed II wojną światową: model DC1PL1 – licencyjny Ericsson DBH1001 (“1931”) produkowany dla P.A.S.T (Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna). W roku 1922 rząd polski i szwedzkie TA Cedergren zakładają Polską Akcyjną Spółkę Telefoniczną PAST – celem budowy i eksploatacji sieci telefonicznych. W roku 1932, czyli w roku oficjalnej premiery Ericssona “1931” , rusza fabryka w Wełnowcu (Katowice) a w 1938 – powstają zakłady w Radomiu.
Po wojnie, w lutym 1948, zakłady w Radomiu zostały znacjonalizowane. Z przywróceniem produkcji wiąże się ciekawostka: W roku 1947 na terenie Czechosłowacji odnaleziono maszyny i obrabiarki, które Niemcy zdążyli wywieźć z radomskiej fabryki. Zostały one zwrócone zakładowi, a biorąc pod uwagę fakt, że załodze RWT także udało się ukryć i zachować sporą część parku maszynowego, okazało się, że na swoje miejsce wrócił prawie cały przedwojenny sprzęt. Wpłynęło to znacząco na produkcję, która mogła teraz ruszyć pełną parą. (na podstawie: http://antykwaryczne.pl/body.php?m=1&tid=25)
Produkcja powojenna: modele: DC2PL1, CB-45 i CB-47.
Modele powojenne wizualnie różniły się od pierwowzoru nieznacznie. Tarcza została niestety zmieniona z metalowej na bakelitową, stosowano trzy wersje słuchawki. Trudno się natomiast połapać w różnicach pomiędzy trzema modelami jakie były w produkcji:
• DC2PL1 to pierwszy model produkowany po wojnie, powstał w wyniku nieznacznej modyfikacji telefonu DC1PL1 (np. zmieniona tarcza – na ogół bakelitowa). Słuchawka identyczna jak w Ericssonie. Pierwszy telefon sygnowany CZPE. Ostatnie znane egzemplarze są z początków lat 50. Praktycznie nie widnieje w katalogach (ale jest w literaturze fachowej1).
• CB-45: wizualnie identyczny jak DC2PL1 czy Ericsson, oprócz bakelitowej tarczy. Cechą charakterystyczną tej konstrukcji jest montaż elementów na metalowej podstawie, a nie – jak w oryginale – w korpusie obudowy. W produkcji co najmniej do połowy lat 50. równolegle z nowym CB-49 (chociaż dużo mniejszy wolumen). Ciężar 2,25kg.
• CB-47: zaskakująca hybryda: konstrukcja podobna do CB-45 (części montowane do podstawy), ale większość wyposażenia elektrycznego jak w przedwojennym CB-35 produkowanym w PZT w Warszawie, a po wojnie – w Łodzi (co potwierdza lista części zamiennych), podobny jest także schemat. Słuchawka również identyczna jak w powojennym CB-35 – ten sam kształt występował też w wielu telefonach niemieckich, np. SABA W46), choć niekiedy pochodziła z modelu CB-49 (jeszcze bez sygnatury). Produkcji zaniechano wcześniej niż CB-45. Być może model powstał aby wykorzystać stare zapasy części (T-4 w Łodzi uruchamiało produkcję nowego modelu CB-49, kończąc z CB-35) – zdaje się to potwierdzać fakt, że wszystkie widziane przez nas aparaty były z 1951 r. Nieznacznie cięższy od CB-45: 2,45kg.
Podsumowując: przed wojną DC1PL1, po wojnie: DC2PL1, CB-45, CB-47 – ale tutaj brak jednoznacznej chronologii. Prawdopodobnie CB-45 produkowany był najdłużej, ale – paradoksalnie – najtrudniej go dzisiaj znaleźć.
Na bazie CB-45 powstał telefon MB-45 (z induktorem – korbką oraz zaślepką w miejsce tarczy numerowej) w systemie miejscowej baterii oraz kilka innych modyfikacji (m.in. do rozmów zwrotnych).
DC2PL1 oraz MB-45 posiadamy w kolekcji w bardzo dobrym stanie.
Pliki:
1) Uproszczony schemat DC2PL1 (źródło: Przewodnik montera posterunku teletechnicznego, WKŁ 1956)
Schemat aparatu DC2PL1, rok 1947 (prawdopodobnie)
Schemat aparatu DC2PL1, rok 1948
Powyższe dwa schematy pochodzą z wnętrza telefonów i są identyczne, jednak różnice w opisach mogą być interesujące historycznie.
