Aster

« Powrót do listy modeli
Ostatnio edytowane: 10.11.2019

Aster 72 – Kultowy telefon PRL. Nowy design łamał obowiązujące od lat przedwojennych zasady symetrii.

Prosty aparat o klasycznej konstrukcji elektrycznej, z dzwonkiem mechanicznym i licencyjną tarczą numerową TN-74. Obok okienka na etykietę z numerem telefonu pojawiła się kontrolka dzwonienia, aczkolwiek neonowa lampka prawie nigdy nie była instalowana.

Produkowany na krajowy rynek od 1973 r. do końca lat 80., chociaż jego korzenie sięgały 1969 r. Pierwsze lata to jeszcze niewielkie ilości oraz importowana z Niemiec wschodnich tarcza numerowa RFT. Dopiero połowa lat 70. przyniosła “Astera” jakiego znamy. Natomiast w 1985 r. produkcję przeniesiono do zakładów Telkom-Telcza, które wytwarzały ten model jeszcze do wczesnych lat 90. – pod koniec już jako sprywatyzowany Granek-Telcza (zapraszamy na stronę Producenci). W końcowych latach produkcji wprowadzono też nowe kolory, które nie występowały w RWT.

Protoplastą tego modelu był Aster 70 – na tyle rzadki i wyjątkowy że opisaliśmy go dalej.

Kolory:

rz) – rzadki kolor
#) – przód jak od Storczyka (srebrna krata)
*) – przód gładki plastik ale jako osobny element obudowy
Szary, kość słoniowa, żółty, czerwony, pomarańczowy, zielono-seledynowy, zielono-żółty (Telcza). Niezwykle rzadkie wykonania w niebieskim, błękitnym i wrzosowym z wklejanym frontem, przeważnie ze srebrzysto-czarnej kratki (tak jak w Storczyku) – które również występowały w wersji kremowej, czerwonej i pomarańczowej ale były już bardziej popularne. Początkowo przód z ABS był wklejany jako osobny element. Dwa takie egzemplarze są u nas w zbiorach, w rzadko spotykanych kolorach: beżowym i jaskrawozielonym.

Obwody elektryczne zamontowane były na płytce drukowanej. W przypadku fabryki Telcza była ona mniejsza niż produkowana przez RWT. Z kolei ta druga miała dwa warianty – wczesna z podwójnym kondensatorem dedykowanym do aparatów telefonicznych, późniejsza z normalnymi, seryjnie dostępnymi kondensatorami – wszystkie dostarczane przez Miflex. Poniżej wspomniane trzy wersje elektroniki:

Telefon Aster posiadał specjalne wykonania (modyfikacje):

  • Storczyk, z wyjściem na magnetofon – opisany w osobnym artykule (RWT)
  • Aster/O – do połączeń przychodzących, posiadał zaślepkę w miejscu tarczy numerowej (RWT i Telcza)
  • Aster/H – hotelowy, brak informacji
  • Aster/M – morski, posiadał magnes w słuchawce, aby po odłożeniu lepiej się trzymała (RWT i Telcza) [zdjęcie]
  • Aster-T/3 – do klimatu tropikalnego (więcej informacji w folderze promocyjnym)
  • Atos, produkowany przez Telkom-Telcza, opisany niżej
  • AGA-86 (Telcza), posiadał głośnik w miejscu tarczy, stosowany na liniach z prądem dzwonienia 1000Hz / 10V (łączność punkt-punkt na duże odległości, kopalnie, statki) – produkowany na specjalne zamówienie. [zdjęcie]
Telefon Atos

Produkowany w latach 80. przez Telkom Telcza był przeznaczony dla osób z upośledzonym słuchem lub do pracy w obiektach o dużym hałasie. Zasadniczą modyfikacją jest umieszczenie w słuchawce wzmacniacza odbiorczego z potencjometrem do regulacji wzmocnienia. W komorze słuchawki umieszczona została również pętla indukcyjna do sprzężenia z aparatem słuchowym, zaś samym aparacie dodano wyjście na tzw. Zespół Wywołania Optycznego [zdjęcie], czyli dodatkowe wyposażenie w postaci specjalnej lampy informującej o dzwonieniu.

Atos występował w kolorach białym oraz szarym (standardowym dla Astera).

Aster-70

Niezwykle rzadko spotykany aparat – protoplasta Astera 72. Prototyp został zaprezentowany na wystawie przemysłowej w Moskwie w lipcu 1969 r. i był dziełem zespołu w RWT: inż. J.Bojarczak, St.Józwowicz, inż. Z.Jagielski. Głównym przeznaczeniem miał być ekport do ZSRR od roku 19701 w którym planowano wysłać 350 tys. egzemplarzy tego modelu2.

Do niedawna jedyny fizyczny ślad po nim znaleźliśmy na rosyjskiej stronie – aż do czasu gdy trafił w nasze ręce. Egzemplarz w kolorze pomarańczowym datowany jest na 10-1972. Znajdujący się w środku schemat jest w języku rosyjskim co potwierdza tezę, że była to seria głównie na eksport do ZSRR.

Wewnątrz jest to ciekawa konstrukcja którą należałoby nazwać przejściową. Zasadnicze różnice:
– stara tarcza TN-63A (“terkocząca”) taka jak w CB-621/631/662
– inny dzwonek, w ogóle nie spotykany we wcześniejszych / późniejszych aparatach  (zdjęcie poniżej)
– inny transformator audio, nieznaczne różnice na płytce drukowanej
Aster-75

Telefon o którym niewiele wiadomo. Wizualnie identyczny z Asterem 72, jednak rozwinięty technicznie: w roli mikrofonu zastosowano wkładkę dynamiczną W-66, a dzwonek zrealizowano elektronicznie na układzie hybrydowym GL-056 z Telpodu. Podobne rozwiązanie zastosowano w Cyklamenie 02 oraz w Malwie (oprócz mikrofonu dynamicznego) – telefony opisane tutaj. Aparat praktycznie nie znany, prawdopodobnie zakończono produkcję po krótkiej serii pilotażowej.

Wersje eksportowe

Aparaty telefoniczne z RWT eksportowane były nie tylko do ZSRR, ale i do Grecji, Turcji, Syrii (gdzie z czasem uruchomiono lokalną fabrykę), Wenezueli, Kolumbii, Chile3. Co ciekawe, w latach 70. eksportowano również do rozwiniętych krajów kapitalistycznych: Francji, Kanady i USA, chociaż były to niewielkie ilości.

Kanada i USA

Aster-72 wysyłany do Kanady i USA w połowie lat 70. nie wyróżniał się niczym szczególnym, oprócz naklejki u dołu z nazwą przedsiębiorstwa Technex International Ltd., Montreal lub Plattsburgh, NY. Oddziały tej firmy zajmowały się importem polskiego sprzętu radiowo-komunikacyjnego4. Tarcza posiadała niekiedy doklejoną nakładkę z literami obok cyfr. W późniejszym czasie (koniec lat 70.) importem zajmował się Telkom Trading Corporation (nazwa brzmi znajomo), a telefon otrzymał nazwę T-150. Wyróżniał się przede wszystkim tarczą – cyferblat z literami i ciekawą czcionką (już normalne wykonanie, a nie nakładka), występował w pastelowych kolorach (niespotykane u nas), kable na ogół pod kolor obudowy. Posiadał amerykańskie certyfikaty FCC, wartość Ringer Equivalence Number wynosiła 1.1. Zdjęcie tego aparatu widoczne jest w galerii głównej na górze strony. Innymi oferowanymi modelami był T-300 (Tulipan), T-100 (Jaskier) oraz T-350 (Malwa) – wszystkie posiadały litery na tarczach.

Francja

Aster-72F charakteryzował się dodatkowym przyciskiem obok tabliczki z numerem telefonu (prawdopodobnie służył do uziemiania linii, jak podobne konstrukcje w zach. Europie – w celu wywołania dodatkowych funkcji centrali wewnętrznej przed wymyśleniem “flasha”). Druga wersja – oznaczana po prostu Aster-72 (oraz szeregiem lokalnych oznaczeń jak P.T.T. czy CIT Alcatel) była znacznie ciekawsza i podobnie jak niektóre przedwojenne telefony posiadała dodatkową słuchawkę – wyłącznie do nasłuchiwania przez drugą osobę.
Pochodzenie zdjęć: aukcje internetowe
Podróbki i inspiracje

Trudno o dowód na plagiat, zwłaszcza że – generalnie – telefony w danym okresie wyglądały podobnie. Można jednak odnieść wrażenie, że radziecki VEF starał się skopiować polski wzór: pierwszy był VEF TA-72, raczej koślawy i brzydki, kolejny – VEF CTA-2 – produkowany do pocz. lat 90 – już zgrabniejszy, bo po prostu bardzo podobny do polskiego wzoru. TA-72 starał się odróżnić, być może na siłę i stąd jego brzydota.

Pliki:
Schemat aparatu Aster-72 RWT
Schemat aparatu Aster Telcza
Schemat aparatu Aster/0 Telcza
Schemat aparatu Atos
Folder reklamowy modelu Aster-72 – Elektrim RWT – 1973
Folder reklamowy modelu Aster-T/3 – Elektrim RWT – 1976 (Podziękowania dla Muzeum Telefonów – Łódź)
Przypisy:
1) Życie Radomskie, nr 234, 01.10.1969
2) Życie Radomskie, nr 176, 25.07.1969
3) Echo dnia, nr 111, 09.05.1972
4) Związkowiec (Kanada), 21.09.1973